Op 26 maart 1772 werd de hoofdstad van Rio Grande do Sul door Portugezen afkomstig van de Azoren gesticht. Het had jarenlang een nadeel, omdat het niet direct aan de kust gelegen is.
Sinds de 19e eeuw echter, met behulp van Duitse kolonisatie en de aanleg van een spoorlijn begon de stad zich snel te ontwikkelen tot de belangrijkste stad in Zuid Brazilië.

Porto Alegre heeft 1,5 miljoen inwoners en is de derde havenstad van Brazilië, gelegen aan de monding van Rio Guaíba die uitmondt in een groot meer (zo groot als eenderde van Nederland), het Lago dos Patos (het eendenmeer), waardoor Porto Alegre een open binnenhaven heeft op 250 kilometer afstand van de oceaan.

De ‘Gaucho’ hoofdstad is, doordat het op de linkeroever van de Guaiba rivier ligt, een belangrijke doorvoerhaven van voornamelijk agrarische lokale producten uit de binnenlanden. Pruimen, perziken, rijst en cassave, schoenen en leerproducten uit met name Novo Hamburgo worden hier verscheept en verhandeld.

Was de stad vroeger in het nadeel door haar geografische ligging, tegenwoordig is het tegendeel juist waar: door de oprichting van Mercosul, een samenwerkingsverband op handelsgebied tussen Brazilië, Argentinië, Uruguay en Chili is Porto Alegre één van de belangrijkste handelssteden geworden.

Daarnaast is Porto Alegre de derde stad in grootte op communicatie gebied door de vestiging van Grupo RBS, welke het zuid Braziliaanse netwerk verzorgd en is eveneens belangrijk door de vestiging van de Federale Universiteit van Rio Grande do Sul, naast het Mário Quintana Cultural Centre waar theaters, bioscopen, bibliotheken en verschillende galerieën te vinden zijn.